Η παρούσα ανάλυση έχει ως σκοπό την παρουσίαση ενός στρατηγικού σχεδιασμού στο επίπεδο του 1ου Ειδικού Δημοτικού Σχολείου και την καταγραφή των δυνατοτήτων και των αδυναμιών της, στο πλαίσιο αντιμετώπισης των απειλών και των κινδύνων και αξιοποίησης των ευκαιριών του περιβάλλοντος, ώστε το σχολείο να γίνει πιο αποτελεσματικό και να συνεχιστεί απρόσκοπτα το όραμα και η αποστολή του. Αξιοποιήθηκε το μεθοδολογικό εργαλείο στρατηγικού σχεδιασμού S.W.O.T. (Dobson & Starkey, 1994) και οι ημι-δομημενες συνεντεύξεις με εκπαιδευτικούς για την καταγραφή των δυνατοτήτων και των αδυναμιών της σχολικής μονάδας και την αντιμετώπιση των απειλών και των κινδύνων αξιοποιώντας τις ευκαιρίες του περιβάλλοντος, ώστε το σχολείο να γίνει πιο αποτελεσματικό και να συνεχιστεί απρόσκοπτα το όραμα και η αποστολή του.
Η αξιοποίηση του μεθοδολογικού εργαλείου Swot Analysis
Η ανάλυση S.W.O.T. (Dobson & Starkey, 1994) αποτελεί ένα πολύ σημαντικό εργαλείο με τη βοήθεια του οποίου γίνεται η επιλογή της πιο κατάλληλης στρατηγικής την οποία θα οργανώσει και θα εφαρμόσει μια επιχείρηση. Η ανάλυση S.W.O.T μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για τις επιχειρήσεις που τα τελευταία χρόνια έχει επεκταθεί και στις σχολικές μονάδες. Επομένως ο σχεδιασμός σε επίπεδο σχολικής μονάδας, μπορεί να βοηθήσει το σχολείο να γίνει πιο αποτελεσματικό, ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο στις ανάγκες των μαθητών/τριων, αλλά και της ευρύτερης κοινότητας (Καράλης, 2007).
Όραμα και αποστολή ενός σχολικού οργανισμού
Ο στρατηγικός σχεδιασμός ξεκινά με τη διαμόρφωση του οράματος της σχολικής μας μονάδας ύστερα από μια πρώτη επαφή με τους εμπλεκόμενους φορείς. Κατά τους Olsen και Eadie (1982) βασικό στοιχείο του στρατηγικού σχεδιασμού αποτελεί ο καθορισμός του οράματος από τον οργανισμό κάτι που τον βοηθά μέσω της πρόγνωσης μιας μελλοντικής κατάστασης να οραματίζεται στόχους. Το όραμα ουσιαστικά δίνει απάντηση στην ερώτηση «πού θέλουμε να είμαστε και τι είδους οργάνωση θέλουμε να είμαστε στο μέλλον» (Davies, 2014). Για να είναι αποτελεσματικό ένα όραμα θα πρέπει να είναι κοινό, να διασφαλίζει τη δέσμευση των μελών της οργάνωσης και να έχει προκύψει μέσα από συμμετοχικές διαδικασίες διαλόγου και συζήτησης στα πλαίσια ποιοτικών επαγγελματικών και προσωπικών σχέσεων που βασίζονται στην εμπιστοσύνη (Τσιάκκιρος Α., 2015).
Το όραμα και η αποστολή του 1ου Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Βόλου.
Το 1o Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Βόλου είναι ένα δημόσιο ειδικό σχολείο που παρέχει εκπαίδευση με βάση την εξατομίκευση και διαφοροποίηση των εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών. Υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα σύμφωνα με το Εξατομικευμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα. Σχεδιάζει και υλοποιεί κατάλληλα προσαρμοσμένα προγράμματα σε ατομική όσο και μικροομαδική βάση. Χρησιμοποιεί ποικίλα ειδικών διδακτικών και μεθοδολογικών προσεγγίσεων (νοηματική, braille, Pecs , Macaton). Παράλληλα υλοποιεί θεραπευτικά προγράμματα από ειδικούς τόσο για τους μαθητές όσο και για τους γονείς.
Προσφέρει εκπαίδευση φοιτητών ως μελλοντικών εκπαιδευτικών στο πλαίσιο πρακτικών ασκήσεων που υλοποιούνται στο σχολείο και η μεγαλύτερη αυτονομία του σχολικού οργανισμού στο σχεδιασμό και στην εφαρμογή καινοτόμων δράσεων στα πλαίσια του σχολικού προγράμματος.
Στα δυνατά σημεία του σχολείου τοποθετούνται τα εξής:
– Η μονιμότητα
του εκπαιδευτικού προσωπικού και η κάλυψη όλων των ειδικοτήτων.
– Η κατάρτιση του εκπαιδευτικού προσωπικού αφού το 90% των εκπαιδευτικών έχει τουλάχιστον ένα μεταπτυχιακό
– Η χρήση εναλλακτικών μεθόδων επικοινωνίας (νοηματική και braille ) από την διευθύντρια, μία εκπαιδευτικό και μία ειδική βοηθό γεγονός που διευκολύνει την επικοινωνία με εκπαιδευτικούς και μαθητές με προβλήματα ακοής.
– H δυνατότητα δημιουργίας μικρών τμημάτων( τριμελών) για πιο αποτελεσματική μάθηση.
– Η άριστη συνεργασία με όλους τους γονείς ατομικά
– Η συνεργασία με το ΠΤΕΑ για την πρακτική άσκηση των φοιτητών
– Η συνεργασία με καθηγητές του ΠΤΕΑ για την υλοποίηση προγραμμάτων συμπερίληψης.
– Η συμμετοχή σε Erasmus προγράμματα και e twinning δράσεις
Ως αδυναμίες αναφέρονται τα εξής:
– Η ύπαρξη και διαχείριση συγκρούσεων μεταξύ μαθητών και ενίοτε μεταξύ εκπαιδευτικών και γονέων.
– Η έλλειψη χώρου και η τοποθέτηση δύο τμημάτων σε κάθε αίθουσα
– Η απουσία συλλόγου γονέων θεσμικά
– Παλαιότητα σχολικού λεωφορείου
– Η έλλειψη προγραμμάτων mentoring και coaching για τους γονείς.
– Η ελλιπής φοίτηση μαθητών με πολλαπλές αναπηρίες και Ρομά μαθητών κατά διαστήματα
– Μειωμένη συμμετοχή εκπαιδευτικών σε εκπαιδευτικά προγράμματα εκτός τάξης
– Επαγγελματική εξουθένωση εκπαιδευτικών
– Έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών και ειδικοτήτων για την κατάρτιση του ΕΠΕ.
Όραμα του 1ου Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Βόλου, όπως διαμορφώθηκε από τις ημι δομημένες συνεντεύξεις από το σύνολο των μελών του συλλόγου διδασκόντων και ορίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2023 είναι να αποτελέσει ένα σχολείο το οποίο θα προσφέρει ποικίλες και ολοκληρωμένες γνώσεις και δεξιότητες χωρίς διακρίσεις σε όλους τους μαθητές (αμεα –Ρομά).
• Να υλοποιηθούν προγράμματα αυτόνομης διαβίωσης μέσω εργαστηρίων και απόκτησης δεξιοτήτων.
Να επιμορφωθούν οι εκπαιδευτικοί σε θέματα σε δεξιότητες επικοινωνίας και επίλυσης συγκρούσεων( conflict management)
Όραμα μας επίσης είναι:
• Αύξηση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης και προώθηση της ισότητας, της κοινωνικής ένταξης τόσο των μαθητών όσο και των εκπαιδευτικών που αντιμετωπίζουν τον αποκλεισμό( αμεα – οικονομικά προβλήματα- προβλήματα υγείας). Όπως προαναφέραμε στο σχολείο υπάρχουν μαθητές αμεα Ρομά και με μεταναστευτικό υπόβαθρο καθώς και εκπαιδευτικοί αμεα( 1 με προβλήματα ακοής και 1 με όρασης). Μέσα από σχετικές επιμορφώσεις σε θέματα διαχείρισης της διαφορετικότητας και ενσωμάτωσης πιστεύουμε στην αλλαγή των στάσεων και κουλτούρας όχι μόνο ενδοσχολικά αλλά και στην ευρύτερη σχολική κοινότητα. Επειδή το σχολείο μας είναι κέντρο ΣΔΕΥ (Σχολικό δίκτυο εκπαιδευτικής υποστήριξης) θα λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά στην διάχυση πρακτικών ισότητας και κοινωνικής ένταξης στα συνεργαζόμενα σχολεία αρχικά με προοπτική και σε όλα τα σχολεία του νομού.
• Ανάπτυξη ευκαιριών επιμόρφωσης ψηφιακών δεξιοτήτων και ικανοτήτων μέσω της αυξημένης χρήσης των εργαλείων πληροφοριών, επικοινωνιών και τεχνολογίας, ώστε οι εκπαιδευτικοί να μπορούν να δρουν συνδυαστικά (φυσική και εικονική μάθηση) σε ευκαιρίες εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και συνεργασίας.
• Αύξηση της γλωσσομάθειας των εκπαιδευτικών με κίνητρο την συμμετοχή τους σε διεθνής κινητικότητες( job shadowing, teaching assignments, trainings)
• Παροχή εκπαίδευσης βιώσιμης περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς με δράσεις. Οι δράσεις περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης θα υλοποιηθούν τόσο με θεωρητική κατάρτιση μέσω σεμιναρίων όσο και με βιωματικές δράσεις ( καλλιέργεια κήπου, ανακύκλωση κ.α)
• Επιμόρφωση σε καινοτόμες μεθόδους μάθησης και διδασκαλίας και διερευνητικής μάθησης που περιλαμβάνουν τη χρήση νέων εργαλείων τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών όπως Eκπαιδευτική ρομποτική ( beebot , Scratch junior, kit ρομποτικής). Eπιμόρφωση σε δεξιότητες επικοινωνίας και conflict management.
• Ανάπτυξη προγραμμάτων ψυχικής και σωματικής ευεξίας γιατί σύμφωνα με σχετικές έρευνες στο χώρο της ειδικής αγωγής η επαγγελματική εξουθένωση των εκπαιδευτικών ( συναισθηματική εξάντληση, αποπροσωποποίηση) είναι πιο συχνή από την γενική αγωγή.
Καίριος στόχος του είναι η συνεχής βελτίωση των εκπαιδευτικών υπηρεσιών σε μαθητές και γονείς ανεξάρτητα από το κοινωνικό και οικονομικό υπόβαθρο.